Vademecum hałasu

Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku pochodzącego z instalacji i urządzeń określa Załącznik do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. (t.j. Dz.U. 2014 poz. 112). ¹⁾ „Pozostałe obiekty” oznacza wszyskie obiekty poza drogami, liniami kolejowymi oraz lotniskami. ²⁾ W przypadku niewykorzystania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczany poziom hałasu w porze nocy. ³⁾ Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obietków administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obietków administracyjnych, handlowych i usługowych.

Zakres i częstotliwość wykonywania pomiarów hałasu do których prowadzenia obowiązani są prowadzący instalację oraz użytkownicy urządzeń, określa Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 7 września 2021 w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji (Dz.U. poz. 1710 i z 2022 r. poz. 614).

§ 8. 1. Okresowe pomiary hałasu w środowisku, który jest wyrażony wskaźnikami hałasu mającymi zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska (L_AeqD i L_AeqN), prowadzi się dla zakładu, na terenie którego są eksploatowane instalacje lub urządzenia emitujące hałas, dla którego została wydana decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu.

2. Okresowe pomiary hałasu w środowisku, który jest wyrażony wskaźnikami hałasu mającymi zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska (L_AeqD i L_AeqN), prowadzi się dla instalacji, dla której zostało wydane pozwolenie zintegrowane.

3. Okresowe pomiary hałasu w środowisku, w tym hałasu impulsowego, prowadzi się raz na dwa lata, licząc od daty, w której decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu lub pozwolenie zintegrowane stały się ostateczne, z uwzględnieniem specyfiki pracy źródeł hałasu. W przypadku źródeł hałasu pracujących sezonowo pomiary hałasu przeprowadza się w tym okresie.

Pomiar hałasu w środowisku pochodzącego z instalacji i urządzeń wykonywany jest zgodnie z metodyką referencyjną opisaną w Załączniku nr 7 do Rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 7 września 2021 r. (Dz.U. poz. 1710 i z 2022 r. poz. 614).

Metodyka może być stosowana zarówno w przypadku monitoringowych pomiarów hałasu emitowanego przez zakłady przemysłowe jak i związanego ze źródłami o mniejszych gabarytach (np. urządzenia wentylacyjne, agregaty prądotwórcze).

I. PROCEDURY POMIAROWE
Pomiary hałasu wykonuje się:
1) dokonując rejestracji hałasu w sposób ciągły w czasie odniesienia lub
2) dokonując rejestracji elementarnych próbek hałasu w czasie odniesienia (metoda próbkowania).

Czas odniesienia oznacza okres, do którego odnoszą się wartości poziomów hałasu. Czas odniesienia dla danego wskaźnika hałasu jest określony w przepisach dotyczących dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, wydanych na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy.

Należy zastosować przy tym następujące nastawy miernika:
1) charakterystyka częstotliwościowa A;
2) stała czasowa F (fast).

O wyborze jednej z dwóch powyższych metod realizacji pomiarów decyduje specyfika funkcjonowania źródła hałasu oraz kształtowanie się tła akustycznego w środowisku.

 

1. Rejestracja hałasu w sposób ciągły w czasie odniesienia
Podczas rejestracji hałasu w sposób ciągły w czasie odniesienia przyrząd pomiarowy jest włączony bez przerwy w całym czasie odniesienia. Dopuszcza się przerwy w rejestracji, wprowadzane przez wykonującego pomiary ze  względu na eliminację przypadkowych zakłóceń. Po zakończeniu pomiaru z przyrządu pomiarowego jest odczytywana wartość równoważnego poziomu dźwięku w środowisku.

Wynik ten powinien zostać skorygowany o wpływ tła akustycznego. Pomiary poziomu tła akustycznego w środowisku wykonuje się w miarę możliwości zarówno przed pomiarem wykonywanym w sposób ciągły w czasie odniesienia, jak i bezpośrednio po tym pomiarze. Do dalszej oceny akustycznych oddziaływań na środowisko rozważanych źródeł hałasu przyjmuje się wyższą wartość poziomu tła akustycznego. Jeżeli nie jest możliwe wykonanie pomiarów tła akustycznego przed pomiarem hałasu w sposób ciągły i po nim, wykonuje się przynajmniej jeden pomiar tła akustycznego, a wynik tego pomiaru stosuje się w dalszych obliczeniach.

 

2. Rejestracja elementarnych próbek hałasu w czasie odniesienia (metoda próbkowania)
Pomiary wykonuje się metodą próbkowania wówczas, gdy w czasie odniesienia rozważane źródło hałasu emituje do środowiska, w możliwych do zidentyfikowania przedziałach czasu, zróżnicowany dźwięk o ustalonym dla tego przedziału czasu poziomie. W celu wyznaczenia równoważnego poziomu dźwięku w czasie odniesienia, dla każdego przedziału czasu wykonuje się odrębnie pomiary.

Czas pomiaru to niezbędny dla wyznaczenia poziomu dźwięku emitowanego podczas wyodrębnionego
w czasie odniesienia przedziału czasu o ustalonym poziomie dźwięku, określa się według następujących reguł:
a) t_o = 60 s przy pomiarach hałasu stałego w czasie, to znaczy wtedy, gdy zmiany poziomu dźwięku nie przekraczają 5 dB,
b) t_o = 10 s, jeżeli pomiary hałasu stałego w czasie są utrudnione przez okresowe zjawiska powodujące powstawanie hałasu o poziomie wyższym niż spodziewany, w szczególności: przejazdy samochodów, przeloty samolotów, a w przerwach pomiędzy tymi zjawiskami nie jest możliwe wykonanie pomiarów sześćdziesięciosekundowych,
c) t_o równe długości okresu trwania zjawiska lub jego wielokrotności – w przypadku okresowego działania źródła,
d) t_o ≥ 5 min. dla hałasu o zmiennym poziomie dźwięku w czasie.

Liczbę elementarnych próbek hałasu ustala się na bieżąco w punkcie pomiarowym, zależnie od rozrzutu wyników.

Średni poziom dźwięku określa się w poszczególnych przedziałach czasu.

Należy również dokonać pomiaru poziomu tła akustycznego w sposób gwarantujący wyeliminowanie źródła hałasu będącego przedmiotem oceny, a mianowicie:
a) w tych samych punktach pomiarowych, w których przeprowadza się pomiar hałasu emitowanego przez badane źródło, lecz po wyłączeniu źródła (-eł) hałasu będącego (-ych) przedmiotem oceny lub w przerwach pracy badanych źródeł,
b) w sytuacji kiedy nie jest możliwe wyłączenie źródła (-eł) hałasu dopuszcza się przeprowadzenie pomiaru poziomu tła akustycznego w innym miejscu, lecz porównywalnym do tego, w którym był usytuowany punkt pomiarowy hałasu emitowanego przez badane źródło, przykładowo w cieniu akustycznym najbliższego obiektu budowlanego lub przegrody terenowej.

Pomiary poziomu tła akustycznego przeprowadza się w tym samym dniu, o tej samej porze doby i w podobnych warunkach meteorologicznych, w jakich wykonuje się pomiary poziomu emisji hałasu ze źródła.

Poziom emisji hałasu w przedziale czasu otrzymuje się przez odjęcie od wartości średniego poziomu dźwięku, wartości średniego poziomu tła akustycznego.

Poziom hałasu w danym punkcie pomiarowym oblicza się na podstawie wyznaczonych średnich poziomów dźwięku.

Pomiar hałasu impulsowego w środowisku pochodzącego z instalacji i urządzeń wykonywany jest zgodnie z metodyką referencyjną opisaną w Załączniku nr 8 do Rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 7 września 2021 r. (Dz.U. poz. 1710 i z 2022 r. poz. 614).

Metodyka może być stosowana zarówno w przypadku monitoringowych pomiarów hałasu impulsowego emitowanego przez zakłady przemysłowe jak i związanego ze źródłami innego typu (np. strzelnice, dzwony kościelne).

Zgodnie z normą PN-ISO 1996-2:1999/A1:2002 Akustyka – Opis i pomiary hałasu środowiskowego – Zbieranie danych dotyczących sposobu zagospodarowania terenu (Zmiana 1), wyróżnia się trzy rodzaje dźwięków impulsowych:

DŹWIĘK O DUŻEJ IMPULSOWOŚCI
Dźwięk wytwarzany przez źródło należące do jednej z wymienionych niżej kategorii: wystrzał z broni strzeleckiej, młotkowanie metalu, młotkowanie drewna, kafar z młotem wolnospadającym, kucie matrycowe, młotkowanie pneumatyczne, rozbijanie nawierzchni, uderzenia metaliczne podczas operacji na kolejowych stacjach rozrządowych, bądź dźwięk o porównywalnej charakterystyce oraz stopniu uciążliwości.

DŹWIĘK IMPULSOWY O DUŻEJ ENERGII
Dźwięk wytwarzany przez źródła należące do jednej z wymienionych niżej kategorii: wybuchy w kopalniach lub kamieniołomach, fale uderzeniowe, prace przy wyburzeniach i procesy przemysłowe wykorzystujące materiały wybuchowe o dużej sile kruszącej, przemysłowe wyłączniki wybuchowe, uzbrojenie wojskowe (np. ogień broni pancernej, artylerii lub moździerzy, bomby, wybuchowe zapłony w rakietach i pociskach, każde inne źródło wybuchu, gdzie równoważna masa dynamitu przekracza 25 g) lub dźwięk o porównywalnej charakterystyce oraz stopniu uciążliwości.

TYPOWY DŹWIĘK IMPULSOWY
Dźwięk impulsowy, który nie jest ani dźwiękiem o dużej impulsowości, ani dźwiękiem impulsowym o dużej energii.

W przypadku, gdy dźwięki impulsowe można zidentyfikować i oddzielnie zmierzyć, wykorzystuje się metodę pomiaru pojedynczych zdarzeń akustyczncyh (SEL). Jeżeli w przedziale czasowym odniesienia nie można oddzielnie zmierzyć dźwięków impulsowych jako pojedynczych zdarzeń akustycznych pochodzących z wyraźnie określonego źródła lub źródeł, określa się równoważny poziom dźwięku.

Do wyznaczenia równoważego poziomu dźwięku A dla czasu odniesienia stosuje się następujące wartości poprawek impulsowych:

Dopuszczalne poziomy hałasu komunikacyjnego w środowisku, w zależności od rodzaju terenu określa Załącznik do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. (t.j. Dz.U. 2014 poz. 112).

¹⁾ Wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym i kolei linowych.

²⁾ W przypadku niewykorzystania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczany poziom hałasu w porze nocy.

³⁾ Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obietków administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obietków administracyjnych, handlowych i usługowych.

Zakres i częstotliwość wykonywania pomiarów hałasu przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową oraz lotniskiem określone są w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2011 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów substancji lub energii w środowisku przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem lub portem (Dz.U. nr 140 poz. 824 i nr 288 poz. 1697).

§ 3. 1. Okresowe pomiary poziomów substancji lub energii w środowisku prowadzi się dla wyznaczenia wartości:

1) poziomów hałasu w środowisku, wyrażonych wskaźnikami L_AeqD, L_AeqN, obejmujących okres co najmniej jednej doby, wprowadzanego w związku z eksploatacją:

a) dróg publicznych o średniorocznym natężeniu ruchu powyżej 3 mln pojazdów lub o procentowym udziale pojazdów ciężkich w potoku ruchu powyżej 20%, w przypadku średniego dobowego ruchu przekraczającego 5 tys. pojazdów,

b) linii kolejowych o natężeniu ruchu powyżej 30 tys. pociągów rocznie,

c) linii tramwajowych w odniesieniu do odcinków torowisk o natężeniu ruchu powyżej 100 tramwajów na dobę,

d) lotnisk, na których ma miejsce łącznie ponad 5 tys. startów, lądowań i przelotów statków powietrznych w roku kalendarzowym, niezależnie od położenia lotniska,

2. Okresowe pomiary poziomów hałasu, o których mowa w ust. 1 pkt 1, przeprowadza się co 5 lat.

Dopuszczalne poziomy hałasu pochodzącego od lotnisk, w zależności od rodzaju terenu określa Załącznik do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. (t.j. Dz.U. 2014 poz. 112).

¹⁾ W przypadku niewykorzystania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczany poziom hałasu w porze nocy.

²⁾ Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obietków administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców powyżej 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obietków administracyjnych, handlowych i usługowych.

Wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń hałasu (NDN) określa Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. poz. 1286 z późn. zm.). W przypadku hałasu, dopuszczalne poziomy nie mogą przekroczyć wartości:

• Poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy nie może przekraczać 85 dB, a odpowiadająca mu ekspozycja dzienna nie może przekraczać wartości 3,64 × 10³  Pa² × s lub poziom ekspozycji na hałas odniesiony do przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, określonego w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, nie może przekraczać wartości 85 dB, a odpowiadająca mu ekspozycja tygodniowa nie może przekraczać wartości 18,2 × 10³  Pa² × s.
• Maksymalny poziom dźwięku A nie może przekraczać wartości 115 dB,
• Szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać wartości 135 dB.

Obowiązek i częstotliwość wykonania przez pracodawcę pomiarów hałasu na stanowiskach pracy wynika z Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 33 poz. 166 z późn. zm.). Pracodawca powinien zapewnić wykonanie badań i pomiarów czynników szkodliwych (w tym hałasu) nie później, niż w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności.

§ 13. 1. Badania i pomiary szkodliwego dla zdrowia czynnika fizycznego, występującego w postaci: hałasu, hałasu ultradźwiękowego, drgań mechanicznych działających na organizm człowieka przez kończyny górne lub drgań mechanicznych o ogólnym działaniu na organizm człowieka wykonuje się:

1) co najmniej raz na dwa lata — jeżeli podczas ostatniego badania i pomiaru stwierdzono natężenie czynnika powyżej 0,2 do 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego natężenia (NDN), określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 228 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. — Kodeks pracy, zwanego dalej „NDN”;

2) co najmniej raz w roku — jeżeli podczas ostatniego badania i pomiaru stwierdzono natężenie czynnika powyżej 0,5 wartości NDN.

2. Jeżeli podczas dwóch ostatnich badań i pomiarów hałasu lub drgań mechanicznych, wykonanych w odstępie dwóch lat, natężenie czynnika nie przekraczało 0,2 wartości NDN, pracodawca może odstąpić od wykonywania badań i pomiarów.

§ 14. Badania i pomiary chemicznych i fizycznych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, o których mowa w § 4—13, wykonuje się każdorazowo, jeżeli nastąpiły zmiany w wyposażeniu technicznym, w procesie technologicznym lub w warunkach wykonywania pracy, które mogły mieć wpływ na zmianę poziomu emisji, poziomu narażenia albo wystąpiły okoliczności, które uzasadniają ich ponowne wykonanie.

Pomiar hałasu na stanowiskach pracy należy przeprowadzać zgodnie z normą PN-EN ISO 9612:2011 Akustyka – Wyznaczanie zawodowej ekspozycji na hałas – Metoda techniczna.

Norma określa trzy różne strategie pomiarowe, z których najczęściej stosowaną jest pomiar z podziałem na czynności.

Czynność to wyodrębniona część prac realizowanych przez pracownika w miejscu pracy.

Stanowisko pracy to ogół prac realizowanych przez pracownika w miejscu pracy, obejmujący wszystkie czynności wykonywane przez pracownika podczas całego dnia pracy lub zmiany roboczej.

Przed przystąpieniem do pomiarów hałasu należy podzielić dzień pracy na czynności. Czynność powinny być tak zdefiniowana, aby była możliwa powtarzalność mierzonego równoważnego poziomu dźwięku. Należy również wyznaczyć czas trwania poszczególnych czynności.

Czas trwania każdego pomiaru powinien być wystarczająco długi, aby odzwierciedlał średni równoważny poziom dźwięku dla rzeczywistej czynności.

Jeżeli hałas w trakcie czynności ma charakter cykliczny, to każdy pomiar powinien obejmować czas  trwania co najmniej trzech ściśle określonych cykli.

Jeżeli hałas zmienia się w sposób losowy podczas czynności, to czas trwania każdego pomiaru powinien być wystarczająco długi, aby zapewnić, że mierzona wartość równoważnego poziomu dźwięku jest reprezentatywna dla całej czynności.

 

Dla każdej czynności określane są następujące parametry: równoważny poziom dźwięku, maksymalny poziom dźwięku A oraz szczytowy poziom dźwięku C.

Na podstawie wykonanych pomiarów hałasu dla wszystkich wyodrębnionych czynności na stanowisku pracy, obliczane są dzienny poziom ekspozycji na hałas oraz maksymalny poziom dźwięku A i szczytowy poziom dźwięku C – wyznaczone dla badanego stanowiska.

Przypadki, w których pracodawca powinien zapewnić pracownikowi narażonemu na działanie hałasu środki ochrony indywidualnej (ochronniki słuchu), określa Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 sierpnia 2006 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne (Dz.U. nr 157 poz. 1318).

§ 6. 1. W przypadku gdy uniknięcie lub wyeliminowanie ryzyka zawodowego wynikającego z narażenia na hałas nie jest możliwe za pomocą środków ochrony zbiorowej lub organizacji pracy, pracodawca:

1) udostępnia środki ochrony indywidualnej słuchu, jeżeli wielkości charakteryzujące hałas w środowisku pracy przekraczają wartości progów działania¹⁾;

2) udostępnia środki ochrony indywidualnej słuchu oraz nadzoruje prawidłowość ich stosowania, jeżeli wielkości charakteryzujące hałas w środowisku pracy osiągają lub przekraczają wartości NDN.

2. Środki ochrony indywidualnej słuchu są dobierane w sposób eliminujący ryzyko uszkodzenia słuchu lub zmniejszający je do najniższego możliwego do osiągnięcia w danych warunkach poziomu.

3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do prac:

1) przy których właściwe stosowanie środków ochrony indywidualnej słuchu przez cały czas mogłoby spowodować większe zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika niż rezygnacja z ich stosowania, wykonywanych w szczególności przez:

a) osoby prowadzące akcję ratowniczą w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska, usunięcia awarii albo przeciwdziałania klęsce żywiołowej,

b) kierujących pojazdami samochodowymi, ciągnikami rolniczymi lub maszynami samobieżnymi po drogach publicznych lub drogach komunikacyjnych i transportowych na terenie zakładu pracy;

2) wykonywanych przez artystów – wykonawców widowisk muzycznych i rozrywkowych.

¹⁾ Wartości progów działania:
– dla poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub poziomu ekspozycji na hałas odniesionego do tygodnia pracy – wartość progu działania wynosi 80 dB,
– dla szczytowego poziomu dźwięku C – jako wartość progu działania przyjmuje się wartość NDN wynoszącą 135 dB.

 

Metody doboru ochronników słuchu opisano w normie PN-EN ISO 4869-2:2018-12 Akustyka – Ochronniki słuchu – Część 2: Szacowanie efektywnych poziomów dźwięku A pod ochronnikami słuchu. Spośród trzech proponowanych w normie sposobów doboru największą dokładnością charakteryzuje się metoda pasm oktawowych. Jest to metoda obliczeniowa, która wykorzystuje jako dane wejściowe poziomy ciśnienia akustycznego w pasmach oktawowych hałasu na stanowisku pracy oraz wartości tłumienia dźwięku w pasmach oktawowych rozpatrywanego ochronnika dźwięku.

Na podstawie danych wejściowych obliczany jest efektywny poziom dźwięku A pod rozpatrywanym ochronnikiem słuchu:

gdzie:
f(1) = 63 Hz; f(2) = 125 Hz; f(3) = 250 Hz…f(8) = 8 000 Hz,

L_p,f(k) – zmierzony na stanowisku pracy poziom ciśnienia akustycznego w oktawowym paśmie częstotliwości,

A_f(k) – wartość poprawki korekcyjnej według charakterystyki ważenia A,

APV_f(k)x – założony poziom tłumienia ochronnika słuchu (dla przyjętego poziomu ochrony x = 84%, obliczony jako różnica średniego tłumienia dźwięku ochronnika słuchu i odchylenia standardowego).

Metoda pasm oktawowych umożliwia określenie poziomu dźwięku występującego pod ochronnikiem słuchu, którego wartości tłumienia dźwięku wykorzystano w obliczeniach. Tym samym daje odpowiedź, czy zastosowny ochronnik słuchu gwarantuje pracownikowi właściwe zabezpieczenie przed nadmiernym hałasem.

Prawidłowo dobrane ochronniki powinny zapewnić efektywny poziom dźwięku A przy uchu pracownika w zakresie 75  dB – 80 dB.

Dopuszczalne poziomy dźwięku w pomieszczeniach przeznaczonych do przebywania ludzi określone są w normie PN-87/B-02151/02 Akustyka budowlana – Ochrona przed hałasem w budynkach – Część 2: Wymagania dotyczące dopuszczalnego poziomu dźwięku w pomieszczeniach. Normowane poziomy dźwięku A są zróżnicowane w zależności od przeznaczenia pomieszczenia, źródła hałasu oraz charakteru hałasu.

¹⁾ Np. pochodzącymi od centralnego ogrzewania, wentylacji, stacji transformatorowych.

²⁾ Np. pochodzącymi od urządzeń dźwigowych, zsypów śmieciowych.

³⁾ Należy przyjmować indywidualnie w podanych granicach w zależności od kategorii obiektu.

⁴⁾ Należy przyjmować  indywidualnie w podanych granicach w zależności od rodzaju zajęć.

⁵⁾ Nie normalizuje się wartości maksymalnych.

Wymagania dotyczące pomiarów hałasu w budynkach określa Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz.U. 2022 poz. 1225).

§ 323. 1. Budynek i urządzenia z nim związane powinny być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby poziom hałasu, na który będą narażeni użytkownicy lub ludzie znajdujący się w ich sąsiedztwie, nie stanowił zagrożenia dla ich zdrowia, a także umożliwiał im pracę, odpoczynek i sen w zadowalających warunkach.

2. Pomieszczenia w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej należy chronić przed hałasem:

1) zewnętrznym przenikającym do pomieszczenia spoza budynku;

2) pochodzącym od instalacji i urządzeń stanowiących techniczne wyposażenie budynku;

3) powietrznym i uderzeniowym, wytwarzanym przez użytkowników innych mieszkań, lokali użytkowych lub pomieszczeń o różnych wymaganiach użytkowych;

4) pogłosowym, powstającym w wyniku odbić fal dźwiękowych od przegród ograniczających dane pomieszczenie.

§ 326. 1. Poziom hałasu oraz drgań przenikających do pomieszczeń w budynkach mieszkalnych, budynkach zamieszkania zbiorowego i budynkach użyteczności publicznej, z wyłączeniem budynków, dla których jest konieczne spełnienie szczególnych wymagań ochrony przed hałasem, nie może przekraczać wartości dopuszczalnych, określonych w Polskich Normach dotyczących ochrony przed hałasem pomieszczeń w budynkach oraz oceny wpływu drgań na ludzi w budynkach, wyznaczonych zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi metody pomiaru poziomu dźwięku A w pomieszczeniach oraz oceny wpływu drgań na ludzi w budynkach.

2. W budynkach, o których mowa w ust. 1, przegrody zewnętrzne i wewnętrzne oraz ich elementy powinny mieć izolacyjność akustyczną nie mniejszą od podanej w Polskiej Normie dotyczącej wymaganej izolacyjności akustycznej przegród w budynkach oraz izolacyjności akustycznej elementów budowlanych, wyznaczonej zgodnie z Polskimi Normami określającymi metody pomiaru izolacyjności akustycznej elementów budowlanych i izolacyjności akustycznej w budynkach. Wymagania odnoszą się do izolacyjności:

1) ścian zewnętrznych, stropodachów, ścian wewnętrznych, okien w przegrodach zewnętrznych i wewnętrznych oraz drzwi w przegrodach wewnętrznych – od dźwięków powietrznych;

2) stropów i podłóg – od dźwięków powietrznych i uderzeniowych;

3) podestów i biegów klatek schodowych w obrębie lokali mieszkalnych – od dźwięków uderzeniowych.

Pomiar hałasu w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi (np. mieszkaniach, biurach) należy wykonywać zgodnie z normą PN-87/B-02156 Akustyka budowlana – Metody pomiaru poziomu  dźwięku A w budynkach¹⁾.

Norma dotyczy pomiarów hałasu przenikającego do pomieszczeń od poszczególnych instalacji budynku (np. wentylacja, węzeł cieplny, winda, brama garażowa) oraz od poszczególnych urządzeń i instalacji działających w pomieszczeniach nie związanych funkcjonalnie z danym budynkiem lub zlokalizowanych na zewnątrz budynku w terenie lub w innych obiektach .

CZAS OCENY
Czas oceny w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego oraz szpitalach i sanatoriach należy przyjmować następująco:

a) w dzień w godz. 6:00 – 22:00 – nieprzerwanie przez najniekorzystniejsze 8 h,

b) w nocy w godz. 22:00 – 6:00 – nieprzerwanie przez najniekorzystniejsze 0,5 h.

W pomieszczeniach budynków użyteczności publicznej jako czas oceny należy przyjmować czas, w którym pomieszczenie jest użytkowane przez daną grupę ludzi zgodnie z jego przeznaczeniem. Jeżeli pomieszczenie wykorzystywane jest w czasie dłuższym niż 8 h, jako czas oceny należy przyjmować 8 najniekorzystniejszych godzin niezależnie od pory doby.

 

WARUNKI POMIARU
a) Drzwi i okna w czasie pomiaru hałasu powinny być zamknięte. W przypadku, jeśli wymagana jest wymiana powietrza poprzez otwory, pomiary należy przeprowadzić przy ich otwarciu.

b) Podczas pomiaru hałasu w pomieszczeniu mogą przebywać tylko 2 osoby.

c) W badanym pomieszczeniu należy wyłączyć inne źródła hałasu.

 

PUNKTY POMIAROWE
Punkty pomiarowe powinny być usytuowane na wysokości 1,2 m od podłogi. Minimalna odległość od ścian powinna wynosić 1 m, od okien 1,5 m. Mikrofon powinien być umieszczony w odległości większej niż 0,5 od obsługującego z membraną skierowaną ku sufitowi.

Liczba punktów pomiarowych – nie mniej niż 3, w przypadku bardzo małej objętości pomieszczenia dopuszcza się jeden punkt w środku pomieszczenia. W pomieszczeniach budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej o objętości powyżej 60 m³ – więcej niż 3 punkty pomiarowe.

¹⁾ Uwaga! Norma wycofana ze zbioru Polskich Norm. Norma jest powołana w Załączniku nr 1 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz. U. 2022, poz. 1225), co wymusza jej stosowanie.

Pomiar izolacyjności akustycznej od dźwięków powietrznych między pomieszczeniami należy realizować wg PN-EN ISO 140-4:2000 Akustyka – Pomiar izolacyjności akustycznej w budynkach i izolacyjności akustycznej elementów budowlanych – Pomiary terenowe izolacyjności od dźwięków powietrznych między pomieszczeniami¹⁾.

Pomiary terenowe izolacyjności od dźwięków powietrznych przeprowadza się w pasmach 1/3 oktawowych lub w pasmach oktawowych. Zasada pomiarów opiera się na wyznaczeniu różnicy poziomów ciśnień akustycznych wytwarzanych w dwóch pomieszczeniach (pomieszczenie nadawcze, pomieszczenie odbiorcze) przez źródło dźwięku znajdujące się w jednym z nich.

Dźwięk wytwarzany w pomieszczeniu nadawczym powinien być ustalony i powinien mieć widmo ciągłe w rozpatrywanym paśmie częstotliwości (zaleca się stosowanie szumu białego). Moc akustyczna źródła dźwięku powinna być na tyle duża, aby poziom ciśnienia akustycznego w pomieszczeniu odbiorczym był co najmniej o 10 dB większy od poziomu tła zakłóceń w każdym paśmie częstotliwości.

Poziom średniego ciśnienia akustycznego określa się, używając pojedynczego mikrofonu przestawianego z jednej pozycji do drugiej lub mikrofonu ruchomego, poruszającego się w sposób ciągły lub ruchem wahadłowym.

W pomieszczeniu odbiorczym wymagane są dodatkowe pomiary czasu pogłosu oraz poziomu tła akustycznego.

Na postawie otrzymanych wyników oblicza się odpowiedni wskaźnik oceny izolacyjności akustycznej.

¹⁾ Uwaga! Norma wycofana ze zbioru Polskich Norm. Norma jest powołana w Załączniku nr 1 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz. U. 2022, poz. 1225), co wymusza jej stosowanie.

Pomiar izolacyjności akustycznej od dźwięków uderzeniowych stropów należy przeprowadzać wg PN-EN ISO 140-7:2000 Akustyka – Pomiar izolacyjności akustycznej w budynkach i izolacyjności akustycznej elementów budowlanych – Pomiary terenowe izolacyjności od dźwięków uderzeniowych stropów¹⁾.

Pomiary terenowe izolacyjności od dźwięków uderzeniowych przeprowadza się w pasmach 1/3 oktawowych. Metoda pomiarów polega na określeniu poziomu uderzeniowego tj. poziomu ciśnienia akustycznego w pomieszczeniu odbiorczym podczas pobudzania badanego stropu normowym źródłem dźwięku uderzeniowego. Dźwięk uderzeniowy powinien być wytwarzany za pomocą stukacza.

Poziom uderzeniowy określa się, stosując pojedynczy mikrofon przemieszczany od jednego punktu pomiarowego do następnego, lub też mikrofon poruszający się w sposób ciągły lub ruchem wahadłowym.

W pomieszczeniu odbiorczym wymagane są dodatkowe pomiary czasu pogłosu oraz poziomu tła akustycznego.

Na postawie otrzymanych wyników oblicza się wskaźnik poziom uderzeniowego znormalizowanego.

¹⁾ Uwaga! Norma wycofana ze zbioru Polskich Norm. Norma jest powołana w Załączniku nr 1 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz. U. 2022, poz. 1225), co wymusza jej stosowanie.